Hulpgids

Boulimia nervosa

Inleiding

Boulimia nervosa betekent letterlijk honger als een rund door nerveuze oorzaken. De naam klopt niet, aangezien de het probleem niet een overmatige eetlust is, maar vreetbuien ook zonder honger. Tot 1987 sprak men van bulimia of boulimia, later werd gezien de overeenkomst met anorexia nervosa (angst om dik te worden) nervosa er aan toegevoegd. Boulimia is een eetstoornis met als belangrijkste kenmerken eetbuien met controleverlies, gedrag gericht op gewichtscontrole en overbezorgdheid over lichaamsvormen en gewicht.

Kenmerken

• Eetbuien
  Kenmerkend zijn periodiek optredende eetbuien, die afgewisseld worden met periodes van zo weinig mogelijk eten. In een aaneengesloten tijdsperiode (van enkele minuten tot meerdere uren) worden, meestal in het geheim, grote hoeveelheden voedsel verorberd. Meestal betreft het zeer calorierijk voedsel, variërend van 1.00 tot soms meer dan 10.000 calorieën. Typerend is het idee van verlies van controle over het eten, de patiënten hebben het idee niet meer stoppen met eten. Het voedsel is dikwijls calorierijk, wordt vaak zonder proeven doorgeslikt en betreft meestal voedsel dat de patiënten zich buiten de eetbuien om niet toestaan. De eetbuien worden vaak vooraf gepland, althans de gelegenheid ertoe, op het moment zelf lijkt het alsof die plotseling optreedt met verlies van controle erover. Men is zich dan nog nauwelijks bewust van het eten, eet meestal zonder smaak, snel en schrokkerig en zonder een gevoel van verzadiging. De frequentie van de eetbuien varieert, sommige hebben er één per week, andere vele per dag, ongeveer de helft van de patiënten heeft één eetbui per dag. De frequentie zegt echter niets over de ernst van de aandoening. Verschillende situaties, stemmingen, gevoelens en gedachten kunnen een eetbui uitlokken. Na afloop van een eetbui voelt men zich opgezwollen, onbehagelijk, vol zelfverwijten en schuldgevoelens. De eetbui wordt beëindigd omdat men zich moe, uitgeput en naar voelt.
• Gewichtscontrole
  Na een eetbui proberen de patiënten het eten zo snel mogelijk weer kwijt te raken. Meestal gebeurt dit door zelf opgewekt braken, een deel van de patiënten gebruikt laxeermiddelen. Het gewicht is (in tegenstelling tot dat bij anorexia) normaal, maar schommelt vaak. Zie ook purgerend gedrag.
• Waarnemen en denken
  Typerend is een extreme overbezorgdheid om lichaamsvormen, uiterlijk en gewicht. Meestal vinden de patiënten zich lelijk en dik, hetgeen vaak beide niet overeenkomt met de werkelijkheid: een gestoorde en negatieve "lichaamsbeleving". De patiënten zijn geobsedeerd door voedsel en weten vaak overal de caloriewaarden van. De zelfwaardering is opvallend laag, hetgeen versterkt wordt door schaamte over hun eetbuien, die ze voor de buitenwereld verborgen trachten te houden.
  
  

DSM-5

Klik hier voor DSM-5 criteria

Complicaties

• Vochtverlies
  Door het braken of misbruik laxantia en / of diuretica gaat er vocht verloren, hetgeen kan leiden tot dehydratatie (onttrekking vocht aan bloedvaten en ruimten er omheen). Gevolgen van dehydratatie zijn aanvankelijk dorst en een droge huid, bij ernstig vochtverlies daalt de bloeddruk. Klachten passend bij een (te) lage bloeddruk zijn: duizelig bij plotseling opstaan, gevoel flauw te vallen, zwak en zweverig voelen.
• Elektrolytstoornissen
  Overmatig braken en misbruik laxantia leidt tot verlies van natrium en kalium (electrolieten). Een matig natriumtekort leidt tot misselijkheid, een ernstig tekort kan leiden tot insulten, sufheid en verward gedrag. Een kaliumtekort leidt tot moeheid, slappe spieren en obstipatie, een ernstig kan leiden tot de dood. Braken leidt tot verlies van chloor, waardoor de zuurgraad van het bloed verandert. Ook zijn lage concentraties van magnesium, fosfaat en calcium mogelijk. Elektrolytstoornissen kunnen acute hartdood, geleidings- en ritmestoornissen van het hart en cardiomyopathie (hartspierziekte) veroorzaken.
• Erosie tandglazuur
  Door het braken komt er maagzuur in de mondholte. Maagzuur beschadigt het tandglazuur en tandvlees, er ontstaat cariës en vullingen van kiezen worden aangetast.
• Hypertrofie speekselklieren
  Overeten en braken leidt tot vergroting van de bij het oor gelegen speekselklieren. Deze vergroting begint al na enkele dagen na het begin van een periode met vreetbuien en braken en komt voor bij tot 20% van de patiënten. 
• Maag- en slokdarmbeschadigingen
  Door het eten van een grote hoeveelheid voedsel gedurende een eetbui zet de flink maag uit, wat kan leiden tot forse buikpijn. Het vele braken leidt tot irritatie van de slokdarm, een rauwe keel, heesheid en een ontsteking van het slokdarmslijmvlies.
• Darmbeschadigingen
  Langdurig misbruik van laxantia kan leiden een verstoring van de normale spierwerking van de darmen. Dit kan leiden tot ernstige obstipatie en in het ernstigste geval bewegen de darmen helemaal niet meer. Tevens kan het leiden tot ontstekingen in de darmen, hetgeen buikpijn, misselijkheid en braken kan veroorzaken.
• Oedeem
  Ongeveer 20% van de patiënten ontwikkelt oedeem, hetgeen soms aanzienlijk verergert na het stoppen van het purgeren, maar ook weer binnen enkele dagen tot weken verdwijnt.
• Gynaecologisch
  Bij minstens 50% van de patiënten ontstaan cyclusstoornissen.
  
  

Epidemiologie

• Incidentie (aantal nieuwe gevallen per jaar)
  In Nederland is door het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Eerstelijnsgezondheidszorg (NIVEL) onderzoek verricht naar de incidentie van eetstoornissen in de huisartsenpraktijk. De incidentie van boulimia nervosa wordt geschat op 12 bij 100.000 huisartsenpatiënten per jaar.
• Prevalentie (totaal aantal gevallen die er op een bepaald moment zijn)
  De prevalentie wordt geschat op 1 tot 3%.
• Leeftijd
  Een grote meerderheid is ouder dan twintig jaar.
• Sekse
  Boulimia nervosa komt bijna uitsluitend voor bij vrouwen. Lesbiennes hebben minder vaak een eetprobleem, terwijl homoseksuele mannen juist vaker een eetprobleem ontwikkelen.
• Socio-economische status
  Ongeveer een kwart is getrouwd of woont samen met een vaste vriend. Net zoals bij anorexia zijn de meeste vrouwen afkomstig uit de hogere sociale klassen.
  
  

Oorzaken

Klik hier voor overzicht van oorzaken van boulimia nervosa

Behandeling

Klik hier voor overzicht van de behandeling van boulimia nervosa

Boeken

Klik hier voor boeken over boulimia. 

Links

Klik hier voor Nederlandstalige links

Engelstalige links

• Academy for Eating Disorders (AED, VS) 
• Anorexia nervosa and related eating disorders (Anred) 
• Break Binge Eating
• Internet Mental Health
• PubMed (overzicht van de publicaties van één jaar)
• Literatuur boulimia nervosa