Antidepressiva kunnen op basis van verschillende kenmerken worden ingedeeld. In de praktijk wordt vaak gesproken over ‘moderne’ en ‘klassieke’ antidepressiva. De belangrijkste groep moderne antidepressiva zijn de serotonineheropnameremmers (SSRI’s; selective serotonin reuptake inhibitors), de serotonine- en noradrenalineheropnameremmers (SNRI’s; serotonin norepinephrine reuptake inhibitors) en een aantal andere antidepressiva die anders werken zoals buproprion (noradrenaline- en dopamineheropnameremming) en mirtazapine, een noradrenerg specifiek serotonerg antidepressivum. De indeling naar chemische structuur (tri- en tetracyclische antidepressiva) is niet zinvol omdat de verschillen hiervan niet klinisch, noch farmacologisch relevant zijn.
Moderne antidepressiva
- Selectieve serotonine heropnameremmers (SSRI's): selectieve heropname remming van serotonine
escitalopram, citalopram, fluoxetine, fluvoxamine, paroxetine, sertraline, vortioxetine - Serotonine-Noradrenaline heropnameremmers (SNRI's): selectieve heropname remming van serotonine en noradrenaline
duloxetine, venlafaxine - Overige
agomelatine (meer), bupropion (meer), mianserine, mirtazapine, moclobemide, trazodon
Klassieke antidepressiva
amitriptyline, clomipramine, dosulepine, doxepine, imipramine, maprotiline, nortriptyline
Monoamino-oxidaseremmers (MAO-remmers)
Irreversibele (klassieke) monoamino-oxidaseremmers (MAOI's)
Tranylcypromine, Fenelzine
NMDA-receptor antagonist
Er zijn 2 glutamaatreceptoren (AMPA en NMDA). Esketamine is een NMDA-receptor antagonist. Als de NMDA-receptor wordt geblokkeerd ontstaat een relatieve AMPA receptor overstimulatie, deze zorgt voor Brain derived neurotrophic factor (BDNF) afgifte
Generiek of merk
Als het patent op een medicijn verlopen is wordt het medicijn vaak vervangen door een goedkoper "generiek" middel. Zorgverzekeraars kunnen voor de vergoeding van geneesmiddelen een preferentiebeleid hanteren.Hoewel de medicijnen qua werking en bijwerkingen niet zouden mogen verschillen, hebben patiënten toch vaak een andere ervaring. Canadese onderzoekers hebben twee preparaten onderzocht: venlafaxine en citalopram. Het bleek dat de twee citalopram preparaten niet verschilden, maar de twee venlafaxine preparaten wel. Bij de laatste kwam venlafaxine uit het generieke preparaat veel sneller vrij; het was dus nauwelijks een XR preparaat. Het voldeed ook geenszins aan de vereiste marges van biologische beschikbaarheid. Ook de bijwerkingen verschilden en de auteurs stellen dat er verschillen in werkzaamheid op kunnen treden door het verschil in biologische beschikbaarheid.
Literatuur
- Molemans praktische psychofarmacologie
C.H. Vinkers, A.J. Risselada, P. Naarding
Prelum - Moleman, P
Zijn generieke preparaten van antidepressiva gelijkwaardig aan de merkpreparaten?
Moleman Psychopharmacology 28 juli 2009 - Chenu F, Batten LA, Zernig G, Ladstaetter E, Hébert C, Blier P
Comparison of pharmacokinetic profiles of brand-name and generic formulations of citalopram and venlafaxine: a crossover study
J Clin Psychiatry 2009;70:958-966.